DE NAÄAPROTS / Arnold Schalks
Inleiding voor alle leeftijden.
De mens en de aap hebben dezelfde voorouders. Hoewel de 'moderne' mens nog maar kort op aarde is, heeft hij zich, vergeleken met andere aardbewoners, in korte tijd opvallend snel ontwikkeld. Onze voorouders ontwikkelden zich in een periode van 'maar' enkele miljoenen jaren van mensaap via aapmens tot oermens. Lichamelijk was deze tweevoeter niet de sterkste diersoort op aarde. De prehistorische mens kon bijvoorbeeld niet op tegen de spierkracht van zijn achterneef mensaap, maar omdat hij ooit besloot rechtop te gaan lopen had de oermens zijn handen vrij om simpele werktuigen te maken en te gebruiken. Zo nam hij een beslissende voorsprong op de apen. Nieuwsgierigheid en een groeiend verstand versnelden zijn ontwikkeling. Door zijn aangepaste lichaamsbouw en zijn grotere herseninhoud was hij steeds beter in staat om te jagen, onderkomens te bouwen en kunst te scheppen. In diepe aardlagen, in donkere grotten en op afgelegen rotswanden vinden wij zijn sporen terug.
De dunne lijn die ons verbindt met de jagers uit de vervlogen steentijd ligt verborgen onder dikke lagen van kennis en beschaving, maar ze bestaat nog wel degelijk. Om het in ons nog doorlevende oergeheugen op te frissen is er nu de naäaprots.
De naäaprots is een polyesther schaalmodel van een vulkaan. In de voorzijde van de bergwand bevindt zich een opening. Via dit langwerpige gat kunnen twee (kinder)handen het inwendige van de vulkaan bereiken. De vlakke bodem van de grot is bedekt met een dunne laag fijn zand. Het zandbed is van bovenaf door de kratermond te bekijken. Naast de opening in de bergwand is een uitsparing aangebracht, waarin zich een set van achtenveertig zogenaamde 'NaAapKaarten' bevindt. Op deze kaarten zijn fragmenten van prehistorische rotstekeningen en grotschilderingen afgebeeld. Kies één van de kaarten met 'echte' oeroude afbeeldingen en verplaats je even in het leven van de holenmens, die in het zand van zijn grot een schetsje maakte voor de tekening die hij even later op een rotswand zou aanbrengen: trek met je oervinger de lijnen na in het zand en test hoeveel oermens er nog overgebleven is in de naäap die je bent.