Arnold Schalks, 2010, Mirandolina, muziektheater, Bohuslav Jan Martinu, La locandiera, Carlo Goldoni, David Prins, Ed Spanjaard, Jookje Zweedijk, René Melisse, Anne Slothouwer, Paddy Dawson, Fred Höppener-Petruk, Opera Trionfo, Jeanne Companjen, Joanne de Roest, Nieuw Ensemble, Bart Visman, Anthony Fiumara, Pamela Heuvelmans, Francis van Broekhuizen, Ekaterina Levental, Jan-Willem Schaafsma, Matevz Kajdiz, Zenhua Chang, Jan Willem Baljet, Jurjen Stekelenburg, de Boer & van Teylingen, Kampen, Enschede, Haarlem, Rotterdam, Muziekgebouw aan 't IJ, Amsterdam, Utrecht, Amstelveen, Groningen, Leiden, Heerenveen

Slechts twee maal eerder werden in Nederland opera's van de Tsjechische componist Bohuslav Martinu (1890 - 1959) op het toneel gezet. In 1983 ensceneerde regisseur Jan Bouws in het Rosa Spier Huis te Laren de opera 'Veselohra na moste' in een Engelse bewerking als 'Comedy on the Bridge' en in 1998 bracht Opera Zuid een bejubelde productie van 'Julietta'. Nu is het de beurt aan Opera Trionfo (OT) die dit jaar haar twaalf en half jarig jubileum viert - om het Nederlandse publiek kennis te laten maken met Martinu's opera 'Mirandolina '.
'Mirandolina' ging een half jaar voor Martinu's dood in Praag in het Tsjechisch in première. De komische opera is niet het meest sterke werk van Martinu. Het is licht, vrolijk en ongecompliceerd en een hommage aan de commedia dell' arte van de achttiende eeuw. De kleur van de muziek - hoe veelzijdig ook - is door de hele opera heen dezelfde. Het bezit ook niet de fascinatie van 'Julietta ' of het meeslepende van 'The Greek Passion', maar met de avontuurlijke harmonieën en vocale lijnen, die soms het midden houden tussen zang en spraak, is het origineel en onderhoudend.

Van de helft van zijn 14 opera's vervaardigde Martinu het libretto zelf. 'Mirandolina' is daarvan de enige, die hij oorspronkelijk in het Italiaans schreef en OT voert het werk in het Italiaans op. Het verhaal gaat over de herbergierster Mirandolina, die door twee bezoekers wordt aanbeden en in haar ijdelheid een derde bezoeker zover probeert te brengen. Regisseur David Prins besprenkelt de enscenering met een vleugje commedia dell'arte. De Graaf is vol slank, de Markies heeft kromme benen, de Ridder loopt op plateauzolen en de spelers wachten voor hun opkomsten aan de zijkanten van het toneel. In de eerste twee akten houdt Prins het midden tussen ernstig en geestig, maar pas vanaf de saltarello voor de derde akte krijgt de voorstelling kracht door de vorm van een klucht. Het wordt theatraal, speels en slapstick. Het decor is strak en eenvoudig en met belichting erg goed gedaan.

De partituur van 'Mirandolina' is bewerkt voor het Nieuw Ensemble door Bart Visman en Anthony Fiumara. Het strijkorkest is enorm uitgedund tot vier strijkers, waardoor de balans te zeer doorslaat naar de koperblazers. De sfeer van kamermuziek blijft echter behouden. 'Mirandolina' is koren op de molen van dirigent Ed Spanjaard. Hij laat de mengsel van Italiaanse en Tsjechische kleuren in de veelzijdige samenstelling van Martinu's muziek - met invloeden van jazz, barok, vaudeville, Stravinsky en de 'Groupe de Six' - opbloeien. Spanjaard houdt het luchtig, fris en geeft het geheel vaart.

De solisten zetten een knappe prestatie neer van Martinu's moeilijk telbare muziek. De zieke coloratuursopraan Pamela Heuvelmans speelde de petieterige Mirandolina fantastisch. Zij geniet en is manipulatief, arrogant, dominant en stralend. Tenor Jan-Willem Schaafsma is opvallend vol en lyrisch en sympathiek als Fabrizio. Bariton Jan Willem Baljet is een ruwe ridder. Francis van Broekhuizen spat natuurlijk van het toneel af als Ortensia en haar grote, ronde sopraan domineert. De solisten bieden prachtig ensemblespel in de grote scènes à la Mozart.

Tegelijkertijd met de première van 'Mirandolina' werd in het Concertgebouw te Amsterdam het tweede vioolconcert van Martinu gespeeld. OT draagt met haar productie dan ook bij aan de revival van deze ondergewaardeerde componist en bewijst hiermee haar bestaansrecht.-

http://www.operamagazine.nl/binnenkort/9671/voor-het-eerst-in-nederland-mirandolina/, lezersreactie vrijdag 24 december 2010 om 12:52