PARAMARIBO PERSPECTIVES & WAN EDE

 

Arnold Schalks, 2008, Someni Tongo, Wan bon, Dobru, ArtRoPa, Wansma kondre, Chenelfa Jubitana, Just Orassie, Carmen Orassie-Sabajo, Eddy Lante, Novyente Lante, Dewini Saiwinie, Daning Chen, Milgino Etman, Ingrid Zaandam, Jagdish Biere, Priya Moti, Santoesha Moti, Sara Aalstein, Joan Duym, Jake Sadi, Romario Djasiman, Ciolyn Saimo, Marlène Saimo, Halley Aloema, Josin Aloema, Nardo Aloema, Marina Bersaoui, Charbel Saleh, Marie-Therese Saleh, Ewald Hanenberg, Ger Kamphuis, Raquel Wijnerman, Elisabeth Benschop, Georstine Asantiba, Geor Gine Eduards, Carmelitha Metjo, Jennefer Bahadoer, Sharmila Kharpotoe, Kyran Rampersad, Haidy Antonius, Rudy Antonius, Stacy Etnel, Marilyn Goring, Sheromenie Kharpotoe, Sylvana Rampersad, Bernice Jami, Maureen Makadepuung, Selien Oochpatapo, Eldridge Zaandam, Ernie Wolf, Tolin Alexander, Louis Carlos Alvarez, Lola en Peter Ankarapi (Tepu), Blue Wing Airlines, Hillary de Bruin, CHM, Charles Chang, Jessica Dikmoet, Brian Dompig, Jules Donk, Lucien Dubois, Fernandes Group, Casper Hoogzaad, Georges Issa, Wonny Karijopawiro, Arman Karwofodi, Sybren ter Keurs, Ismene Krishnadat, Bonnie van Leeuwaarde, B. Lionarons, NAKS, Alida Neslo, Monique Nouh-Chaia, R. Dobru Raveles Stichting, James Ramlall, Yvonne Raveles-Resida, Marinalva Romeo, Sylviano Sidoel, Fayolah Slooten, Sapto en Jenny Sopawiro, Herman Snijders, Henry Strijk, Henk Tjon, Dorus Vrede, Myra Winter, Mutika, Claudine Saaki, Chandra van Binnendijk, Nicholas Laughlin, Fred de Vries, Mariette Dölle, Michael Tedja, STVS-studio Paramaribo, Centrum Beeldende Kunst Rotterdam

CONTENT/CONTEXT

Bijdrage 'Wan ede' aan een grote groepstentoonstelling met installaties, schilderijen, foto's, sculpturen en video's van een zelfbewuste generatie Surinaamse en Nederlandse kunstenaars. De tentoonstelling is de afsluiting van een intensieve artistieke uitwisseling tussen kunstenaars uit Rotterdam en Paramaribo. Hoe bepalen culturele achtergrond en historische bagage ons perspectief op actuele maatschappelijke vraagstukken? Thema's als afkomst en toekomst, geschiedenis en politiek, culturele identiteit en maatschappelijke actualiteit worden onderzocht en belicht vanuit het perspectief van de kunst.

TENT. Witte de Withstraat 50, Rotterdam, Van 10 september t/m 7 november 2010.

 

Van: Mariette Dölle
Datum: 14 mei 2010 13:17:59 GMT+02:00
Aan: Arnold Schalks
Onderwerp: concept Paramaribo Perspectives in TENT.Rotterdam

Beste Arnold,

Ik zou je willen vragen of jij aan het vervolg op Paramaribo SPAN zou willen deelnemen met jouw prachtige videowerk Someni Tongo. Jouw werk zie ik als een van de centrale bijdragen aan de tentoonstelling en het zou geweldig zijn om het nu ook in Rotterdam in volle glorie te kunnen tonen.

De afgelopen weken zijn wij vooral bezig geweest met het werven van fondsen voor de organisatie van de tentoonstelling (TENT heeft doorgaans een zeer beperkt budget) en met het ontwikkelen van een concept voor de presentatie in TENT.

We willen het vervolg op Paramaribo Span programmeren als start van het tentoonstellingsseizoen. September is een perfect moment om de bijzondere ontmoeting van Nederlandse en Surinaamse kunst in Rotterdam te presenteren. Nadat Christopher Cozier en Thomas Meijer een prachtige en zinderende tentoonstelling in Paramaribo hebben georganiseerd, neemt TENT nu het stokje over. Ik zal verantwoordelijk zijn voor de samenstelling van de tentoonstelling in TENT, met adviezen van Thomas en Chris.

Inmiddels wil ik graag kiezen voor een compactere tentoonstelling van rond de vijftien kunstenaars, waarbij het accent ligt op kunstenaars die na de onafhankelijkheid van Suriname zijn geboren - een jongere generatie die in het post-koloniale tijdperk is opgegroeid. De tentoonstelling zal plaatsvinden van 9 september tot en met 31 oktober en heeft als titel Paramaribo Perspectives. De presentatie gaat uit van de werken die in Paramaribo werden getoond, biedt zicht op de actualiteit van de Surinaamse kunst en de inspiratie die de Nederlandse kunstenaars in Suriname vonden, maar is ook een onderzoek naar de geconditioneerde blik. Hoe bepalen culturele bagage en maatschappelijke achtergrond onze interpretatie van een plek en haar geschiedenis? De buitenstaander en de insider, de ontdekking en de blinde vlek, de resident en de artist-in-residence: welke rol speelt de kunstenaar als bemiddelaar van veranderende perspectieven op onderwerpen als (koloniale) geschiedenis, (culturele) identiteit en (maatschappelijke) globalisering? [...]

Ik zou het fantastisch vinden als we jouw Someni Tongo mogen tonen in TENT - ook de vorm waarin je het werk in Paramaribo toonde vond overigens ik geweldig. Momenteel benader ik ook een aantal andere kunstenaars wiens werk ik tot de kern van de tentoonstelling vind behoren en zie uit naar hun reacties.

Natuurlijk kan ik je nog uitgebreider schrijven over de tentoonstelling en de activiteiten die ik wil ontwikkelen. Zou je mij eens willen laten weten hoe jij over het bovenstaande denkt? Als het je wat lijkt zouden we binnenkort eens kunnen afspreken om een en ander concreter te bespreken.

--------------------------------

Van: Arnold Schalks
Datum: 25 juli 2010 19:43:59 GMT+02:00
Aan: Mariette Dölle
Onderwerp: Tent opzetten?

Dag Mariette,

Ik heb nagedacht over de vorm en plaats van mijn bijdrage aan Paramaribo Perspectives in TENT. Hierbij mijn voorstel: Ik wil graag, dat 'Wan ede' opgaat in de omgeving, zoals ook het uitgangspunt was voor 'Wan ede' in Paramaribo. Een levende boom komt niet in aanmerking als drager voor het tv-scherm. Een langwerpige vorm (een gestileerde boom) is een goed alternatief. Ik stuur jullie een plaatje van TENT, waarop te zien is waar ik naartoe wil.

Arnold Schalks, 2008, Someni Tongo, Wan bon, Dobru, ArtRoPa, Wansma kondre, Chenelfa Jubitana, Just Orassie, Carmen Orassie-Sabajo, Eddy Lante, Novyente Lante, Dewini Saiwinie, Daning Chen, Milgino Etman, Ingrid Zaandam, Jagdish Biere, Priya Moti, Santoesha Moti, Sara Aalstein, Joan Duym, Jake Sadi, Romario Djasiman, Ciolyn Saimo, Marlène Saimo, Halley Aloema, Josin Aloema, Nardo Aloema, Marina Bersaoui, Charbel Saleh, Marie-Therese Saleh, Ewald Hanenberg, Ger Kamphuis, Raquel Wijnerman, Elisabeth Benschop, Georstine Asantiba, Geor Gine Eduards, Carmelitha Metjo, Jennefer Bahadoer, Sharmila Kharpotoe, Kyran Rampersad, Haidy Antonius, Rudy Antonius, Stacy Etnel, Marilyn Goring, Sheromenie Kharpotoe, Sylvana Rampersad, Bernice Jami, Maureen Makadepuung, Selien Oochpatapo, Eldridge Zaandam, Ernie Wolf, Tolin Alexander, Louis Carlos Alvarez, Lola en Peter Ankarapi (Tepu), Blue Wing Airlines, Hillary de Bruin, CHM, Charles Chang, Jessica Dikmoet, Brian Dompig, Jules Donk, Lucien Dubois, Fernandes Group, Casper Hoogzaad, Georges Issa, Wonny Karijopawiro, Arman Karwofodi, Sybren ter Keurs, Ismene Krishnadat, Bonnie van Leeuwaarde, B. Lionarons, NAKS, Alida Neslo, Monique Nouh-Chaia, R. Dobru Raveles Stichting, James Ramlall, Yvonne Raveles-Resida, Marinalva Romeo, Sylviano Sidoel, Fayolah Slooten, Sapto en Jenny Sopawiro, Herman Snijders, Henry Strijk, Henk Tjon, Dorus Vrede, Myra Winter, Mutika, Claudine Saaki, Chandra van Binnendijk, Nicholas Laughlin, Fred de Vries, Mariette Dölle, Michael Tedja, STVS-studio Paramaribo, Centrum Beeldende Kunst Rotterdam

Op de afbeelding zien jullie een ruimte in TENT. met daarin twee witte pilaren, die de dakconstructie dragen. Die constructie wordt buiten beeld voortgezet met, op regelmatige afstand, identieke pilaren. Ik stel voor om mijn werk aan een 'fake' pilaar te bevestigen die, lijnend en identiek met de bestaande, aan de rij pilaren wordt toegevoegd. Dat hoeft niet perse in deze sectie van TENT, het kan ook elders in het gebouw, mits er meerdere van zulke pilaren voorkomen en de betrekking herkenbaar blijft.

De pilaar voor 'Wan ede' is hol, zodat de bedrading, elektronica enz. daarin kan worden weggewerkt. De wit geschilderde pilaar met zo'n mooi vet plintje kan worden geconstrueerd van mdf, want heeft geen dragende functie.

Voed mij terug, s.v.p.

--------------------------------

Van: Mariette Dölle
Datum: 26 juli 2010 11:32:29 GMT+02:00
Aan: Arnold Schalks
Onderwerp: RE: Tent opzetten?

Dag Arnold,

Laten we het er binnenkort eens over hebben. Ik weet nu van bijna iedereen wat en hoe het er uit gaat zien, en jouw werk moet gewoon een mooie plek krijgen. Opgaan in de omgeving lijkt me een heel goed uitgangspunt. Over de vorm waarin dat moet gebeuren en of het echt een gestileerde boom zou moeten zijn, daar komen we wel uit.

--------------------------------

PERSBERICHT PARAMARIBO PERSPECTIVES

Najaar 2010: Suriname centraal in vijf tentoonstellingen in de Randstad

Terwijl het Surinaams parlement gisteren de nieuwe president koos, kondigen vijf kunstinstellingen uit de Randstad de opening van vijf tentoonstellingen rondom Suriname aan. De Rotterdamse tentoonstellingsruimte TENT. opent op 9 september het culturele seizoen met Paramaribo Perspectives, een grote groepstentoonstelling waarin een zelfbewuste generatie Surinaamse en Nederlandse kunstenaars samenkomt. De tentoonstelling is de afsluiting van een intensieve culturele uitwisseling tussen kunstenaars uit Rotterdam en Paramaribo. [...]

Rotterdam, 19 juli 2010

--------------------------------
Van: Arnold Schalks
Datum: 28 juli 2010 16:04
Aan: Communicatie TENT.
Onderwerp: Re: Persbericht Paramaribo Perspectives

Dag Esther,

Wat een merkwaardig besluit om het persbericht over Paramaribo Perspectives met een zin over de presidentsverkiezingen in Suriname te openen. Twee zaken van een totaal verschillend niveau met onvergelijkbare maatschappelijke consequenties. Een beetje onbenullige vergelijking van scherpschieten met ballengooien. Weinig subtiel.

Ik vind het bijgevoegde persbericht niet prikkelend, en zeker niet interessant genoeg om via mijn netwerk te verspreiden. Ik wacht jullie nieuwsbrief af.

Groeten van Arnold.

--------------------------------

Van: Communicatie TENT.
Datum: 2 augustus 2010 16:31:32 GMT+02:00
Aan: Arnold Schalks
Onderwerp: Re: Persbericht Paramaribo Perspectives

Beste Arnold,

Bedankt voor je eerlijke e-mail. Ik snap je feedback vanuit jouw oogpunt volledig, echter is het voor ons een bewuste keuze hoe wij pers al dan niet aanspreken. Hoe wij pers kunnen triggeren en hoe wij kunnen zorgen dat berichten er uit springen tussen de duizenden persberichten die zij per dag ontvangen. Met deze openingszin hebben wij getracht pers te prikkelen. Dit bleek gelukt, zo hebben wij uit de reacties op dit persbericht kunnen merken.

Komende periode zal er een uitgebreider persbericht worden opgesteld en verzonden vanuit TENT. Ik hoop en vermoed dat je je hier meer in zult kunnen vinden. Dit bericht was puur ter trigger en als aankondiging van 5 verschillende tentoonstellingen.

Nogmaals dank voor je email. Hoewel wij het natuurlijk jammer/vervelend vinden dat je niet tevreden was, zijn wij wel altijd blij met zulke feedback. Het is goed om te horen hoe anderen tegen bepaalde communicatie-keuzes aan kijken. Ik hoop dat je onze beweegreden voor het gebruik van dit ‘kapstokje’ (presidentsverkiezingen/link Suriname) vanuit ons communicatie-oogpunt ietsje meer snapt. Uiteraard doen wij ons uiterste best om de persaandacht voor de tentoonstelling van de juiste inhoudelijke kwaliteit te laten zijn.

Vriendelijke groeten, Communicatie TENT

--------------------------------

Van: Arnold Schalks
Datum: 27 augustus 2010 16:55:25 GMT+02:00
Aan: Roel Meelkop
Onderwerp: Re: welkom

Dag Roel,
Wij hebben elkaar maandag al ontmoet en een beetje over de techniek na kunnen denken.

Ik heb een 1:1 model van karton gemaakt om de verhoudingen te bepalen. Het materiaal voor de kijkkast zou relatief dun kunnen zijn. Ik denk aan underlayment van 9 mm. met een duidelijke nerf.

Ik zou het mooi vinden, als de buitenkant van de kast glad is afgewerkt en in de kleur geschilderd van de muur waaraan hij is bevestigd. De binnenkant van de kast kan dan onbehandeld blijven, waardoor de houtnerf zichtbaar blijft. Zo wordt er een verband gelegd met de beginregel van het gedicht: ‘Wan bon’ (één boom). Het hart van het scherm hangt op een hoogte van 150 cm.

Arnold Schalks, 2008, Someni Tongo, Wan bon, Dobru, ArtRoPa, Wansma kondre, Chenelfa Jubitana, Just Orassie, Carmen Orassie-Sabajo, Eddy Lante, Novyente Lante, Dewini Saiwinie, Daning Chen, Milgino Etman, Ingrid Zaandam, Jagdish Biere, Priya Moti, Santoesha Moti, Sara Aalstein, Joan Duym, Jake Sadi, Romario Djasiman, Ciolyn Saimo, Marlène Saimo, Halley Aloema, Josin Aloema, Nardo Aloema, Marina Bersaoui, Charbel Saleh, Marie-Therese Saleh, Ewald Hanenberg, Ger Kamphuis, Raquel Wijnerman, Elisabeth Benschop, Georstine Asantiba, Geor Gine Eduards, Carmelitha Metjo, Jennefer Bahadoer, Sharmila Kharpotoe, Kyran Rampersad, Haidy Antonius, Rudy Antonius, Stacy Etnel, Marilyn Goring, Sheromenie Kharpotoe, Sylvana Rampersad, Bernice Jami, Maureen Makadepuung, Selien Oochpatapo, Eldridge Zaandam, Ernie Wolf, Tolin Alexander, Louis Carlos Alvarez, Lola en Peter Ankarapi (Tepu), Blue Wing Airlines, Hillary de Bruin, CHM, Charles Chang, Jessica Dikmoet, Brian Dompig, Jules Donk, Lucien Dubois, Fernandes Group, Casper Hoogzaad, Georges Issa, Wonny Karijopawiro, Arman Karwofodi, Sybren ter Keurs, Ismene Krishnadat, Bonnie van Leeuwaarde, B. Lionarons, NAKS, Alida Neslo, Monique Nouh-Chaia, R. Dobru Raveles Stichting, James Ramlall, Yvonne Raveles-Resida, Marinalva Romeo, Sylviano Sidoel, Fayolah Slooten, Sapto en Jenny Sopawiro, Herman Snijders, Henry Strijk, Henk Tjon, Dorus Vrede, Myra Winter, Mutika, Claudine Saaki, Chandra van Binnendijk, Nicholas Laughlin, Fred de Vries, Mariette Dölle, Michael Tedja, STVS-studio Paramaribo, Centrum Beeldende Kunst Rotterdam

Ik stuur je de plaatjes plus tekeningen met de maten als pdf. De maten zijn overigens een benadering, hoe exact ze ook lijken. Ik wil niet gelyncht worden als de naden kieren. Ik hoor het wel.

Alvast bedankt

--------------------------------
Van: Mariette Dölle
Datum: 4 oktober 2010 15:27:49 GMT+02:00
Aan: Arnold Schalks
Onderwerp: tussen de bedrijven door bij Paramaribo Perspectives

Beste Arnold,

Hier gaat Paramaribo Perspectives alweer zijn vierde week in. Inmiddels kan ik wel zeggen dat de tentoonstelling goed loopt. Er komt veel bezoek en de educatieve rondleidingen worden goed bezocht. Lees jij ook alles wat er omheen wordt geschreven? Soms vind ik het heel bemoedigend en soms zie je hoe moeilijk het is om het werk goed te interpreteren. Je las vast ook de recensie van Michael Tedja die de tentoonstelling werk voor werk bespreekt (dat is dan wel weer een hele eer). Kurt begint zo’n beetje aan zijn laatste dagen, Karel presenteert deze week een filmprogramma in Cinema Torarica.

Gezien de recente politieke ontwikkelingen hebben we besloten de tentoonstelling met een week te verlengen tot en met 7 november. Om de ontmoeting tussen verschillende culturen en verschillende culturele perspectieven te vieren. Lang leve de kunst!

--------------------------------

DE ANDER ZWARTMAKEN ZODAT DE EIGEN PROBLEMEN VERBLEKEN

Fragment uit de recensie van Michael Tedja op het blog van de Caraibische letteren.

September 2010

[...] Ik hoor iets bekends. Het komt uit een kleine houten doos die aan de muur vastzit. Als ik dichterbij ga staan, zie ik dat er ook een videoscherm in de doos zit. Een veertigtal Surinamers zingt door elkaar heen. Ze dragen allen een zwart gewaad en bewegen een beetje. Ze doen hun eigen ding, om het populair te stellen. Deze video van Arnold Schalks kende ik al. Het is de registratie van een performance die hij in Suriname heeft gemaakt: Someni tongo (zoveel talen), naar een gedicht van de populaire volksdichter Dobru. Veertig Surinamers in zwart uniform dragen het gedicht voor in hun eigen taal, want Suriname is een mengelmoes van culturen. Er zijn onder anderen Indianen, Hindoestanen, boslandcreolen, blanken en Chinezen. Plichtmatig en onder monotoon getrommel wordt het gedicht door hen aan de man gebracht. Je verstaat de individuele stem niet, laat staan de taal die daarbij hoort: die valt weg in de drukte van het verplichte nummer van het samenzijn. Wie heeft deze mensen in slagorde naast elkaar gezet en brengt ze statisch in beeld? Waar is Schalks? De kunstenaar is er niet. Hij is de objectieve beschouwer, de man die de pionnen neerzet, de regisseur en bedenker van deze poppenkast. [...]

[...] [Maar] een kunstenaar moet zich leren wapenen. Hij moet het discours leren kennen om daar zijn voordeel mee te doen. En eigenlijk geldt dat voor de meeste kunstenaars in deze show. Over het algemeen is de angst voor het onbekende de belangrijkste motor van dit uitwisselingsproject geweest. De Nederlanders en de Surinamers moesten elkaar, waarschijnlijk onbewust, zwartmaken, zodat de eigen problemen verbleekten. Wie zijn hier debet aan? De versnipperde samenlevingen van daar en hier. Die blijken een ongedefinieerde massa die parasiteert op de mestvaalt.

De volledige tekst was te lezen op: http://caraibischeletteren.blogspot.com/2010/09/de-ander-zwartmaken-zodat-de-eigen.html

--------------------------------

Van: Arnold Schalks
Datum: 6 oktober 2010 8:00:32 GMT+02:00
Aan: Mariette Dölle
Onderwerp: RE: tekstje van Michael

Dag Mariëtte,

Wat is er toch mis met die recensenten? Chandra van Binnendijk is en bleef sceptisch over ArtRoPa. Rob Perrée blijkt een zuurpruim. Tedja moet voor straf naar een expo, en brandt het daarom maar af. Het lijken wel afrekeningen. Strepen onder iets, appeltjes te schillen.

Mij, als kunstenaar, kan het normaalgesproken geen fluit schelen dat kunstbeschouwers elkaar het leven zuur willen maken, op zoek naar gelijk. Maar ze hebben wel de kunstenaars nodig om hun discours (bah!) en gelijk te bewijzen. Daarbij gebruiken ze maker en werk ongevraagd en oneigenlijk als argument en voetnoot bij hun theorietjes.

Het schampt meestal langs me heen. Hun woorden zijn te krachteloos om me uit mijn baan te brengen. Versimpeling en kaalkap zijn hun middelen. Ik draai god zij dank niet mee in de draaimolen van willekeur der galeries en stedelijke musea.Wat mij wel stoort, is dat Perrée en Tedja een project in diskrediet brengen, waar ik met hart en ziel aan gewerkt heb. Die 'schade' is toegebracht. Misschien dat ik daarom weinig zin en energie heb om dit avontuur voort te zetten. Op een tegenstem van de Surinamers hoef je niet te rekenen. Die zijn te zeer bezig met hun carrière. Ik geef ze geen ongelijk.

Misschien moeten de kunstenaars de kunstbeschouwers eens een keer verbieden nog langer gebruik te maken van referenties naar hun werk, en ze zo van hun broodwinning en autoriteit te beroven. Misschien leren ze dan nederigheid.

--------------------------------

Van: Mariette Dölle
Datum: 6 oktober 2010 9:18:42 GMT+02:00
Aan: Arnold Schalks
Onderwerp: RE: tekstje van Michael

 

Arnold Schalks, 2008, Someni Tongo, Wan bon, Dobru, ArtRoPa, Wansma kondre, Chenelfa Jubitana, Just Orassie, Carmen Orassie-Sabajo, Eddy Lante, Novyente Lante, Dewini Saiwinie, Daning Chen, Milgino Etman, Ingrid Zaandam, Jagdish Biere, Priya Moti, Santoesha Moti, Sara Aalstein, Joan Duym, Jake Sadi, Romario Djasiman, Ciolyn Saimo, Marlène Saimo, Halley Aloema, Josin Aloema, Nardo Aloema, Marina Bersaoui, Charbel Saleh, Marie-Therese Saleh, Ewald Hanenberg, Ger Kamphuis, Raquel Wijnerman, Elisabeth Benschop, Georstine Asantiba, Geor Gine Eduards, Carmelitha Metjo, Jennefer Bahadoer, Sharmila Kharpotoe, Kyran Rampersad, Haidy Antonius, Rudy Antonius, Stacy Etnel, Marilyn Goring, Sheromenie Kharpotoe, Sylvana Rampersad, Bernice Jami, Maureen Makadepuung, Selien Oochpatapo, Eldridge Zaandam, Ernie Wolf, Tolin Alexander, Louis Carlos Alvarez, Lola en Peter Ankarapi (Tepu), Blue Wing Airlines, Hillary de Bruin, CHM, Charles Chang, Jessica Dikmoet, Brian Dompig, Jules Donk, Lucien Dubois, Fernandes Group, Casper Hoogzaad, Georges Issa, Wonny Karijopawiro, Arman Karwofodi, Sybren ter Keurs, Ismene Krishnadat, Bonnie van Leeuwaarde, B. Lionarons, NAKS, Alida Neslo, Monique Nouh-Chaia, R. Dobru Raveles Stichting, James Ramlall, Yvonne Raveles-Resida, Marinalva Romeo, Sylviano Sidoel, Fayolah Slooten, Sapto en Jenny Sopawiro, Herman Snijders, Henry Strijk, Henk Tjon, Dorus Vrede, Myra Winter, Mutika, Claudine Saaki, Chandra van Binnendijk, Nicholas Laughlin, Fred de Vries, Mariette Dölle, Michael Tedja, STVS-studio Paramaribo, Centrum Beeldende Kunst Rotterdam

foto © Job Janssen Jan Adriaans

Maak je niet zo druk. Het gaat om wie het schrijft en ik had niet anders van Michael verwacht! Tegenover zijn recensie staat forse positieve stukken in NRC en Volkskrant, dus het komt wel goed.