DE OLIEMAN
Niet veel later schreef Olievrouw Hennie ons adres ten eerste male bij in het Grote Olieboek. In de dertien daarop volgende jaren draaiden we minstens drie keer per maand het nummer van de Oliemannen: Peter-oleum en Ant-olie van der Zouwen.
Bij nacht en ontij kon op vader en zoon van der Zouwen worden gerekend. Toen zoon Peter eens een flinke griep had opgelopen weigerde hij thuis te blijven om fatsoenlijk te herstellen. Een klant die tevens huisarts was, onderzocht en behandelde de klappertandende zoon op de bestuurdersstoel van de tankwagen terwijl vader Anton de vaten vulde. Betrouwbaarheid is het devies van deze uitstervende familiebedrijfstak.
Na vele omwegen is de firma, die op 13 mei 1923 in Schiedam met de verkoop van petroleum startte, neergestreken op het Vlaardinger bedrijventerrein 't Scheur. Vader Anton zet koffie in het kantoor en geeft een rondleiding door de zaak: het gasdepot, het wagenpark, het magazijn en de zolder. Te midden van antieke comfoors en oliepitten lijkt de tijd even stil gezet. Tussen oude jerrycans en gebutste petroleumkannen ontdek ik een klassiek model telefoon met draaischijf. Zou dat het toestel zijn waarop de stichting in de herfst van 1989 haar eerste bestelling doorgaf?
De tijd gaat niet voorbij aan blokken graniet: vader Anton heeft op 11 augustus 2000 de pensioengerechtigde leeftijd bereikt. Op 1 januari 2001 is Olie- en Gashandel Van der Zouwen gefuseerd met de Wateringse firma Hatek. Zoon Peter mag zich sindsdien mededirecteur van de combinatie noemen. Hij zal binnenkort een chauffeur in dienst moeten nemen en zijn eerste arbeidsovereenkomst sluiten met een werknemer van buiten de familiekring. Maar vooralsnog is hiërarchie een vies woord in dit huis. De familie is rond het hardhouten bureau in de directiekamer verzameld en drinkt koffie. Bestellingen sijpelen mobiel-telefonisch binnen. Vanuit de borstzak van Anton's felblauwe overall klinkt regelmatig de 6-Volts versie van het clublied van een Rotterdamse voetbalvereniging. Hij staat dan op en maakt een paar danspasjes alvorens op de spreekfunctie over te schakelen. Zijn bas raspt: "Met van der Zouwen..." (twee maten rust) "stookt u de hele winter door!" De koude noordooster heeft de oliebuffer van menige klant voortijdig uitgeput. Langzaam dicteert hij de bestellingen aan zijn vrouw Hennie.
Het is tijd voor het Staatsieportret. Onwennig neemt de Oliefamilie een positie in voor de tankwagen met het firmalogo. Olievrouw Hennie verlaat na één opname de gelederen om de eer aan haar Oliemannen te laten. Ik zal ze huldigen als Hofleverancier van stichting Kunst en Complex. Bij het overschrijden van de drempel van het bedrijfsterrein hef ik als groet majesteitsschennend het 'Wilhelmus van der Zouwen' aan. Ik bel snel weer.
Arnold Schalks, Rotterdam, maart 2001