Arnold Schalks, Dmitri Sjostakovitsj, Dmitri Shostakovich, Lady MacBeth van Mtsensk, Lady Macbeth of the Mtsensk District, Lady Macbeth von Mzensk, Alexander Preis, David Prins, Gerhard Schmöhe, Claudio Büchler, Susanna von der Burg, Marwan Shamiyeh, Joachim Seipp, Dan Chamandy, Jennifer M. Chamandy, Dale Albright, Yury Shklyar, Isabel Seebacher, Sébastien Soules, Frederic Grager, Heinrich Wolf, Michael Lukave, Ronald Nelem, Stanislav Stambolov, Michael D. Zimmermann, Johann Kleinheinz, Tiroler Landestheater Innsbruck, Tiroler Symphonieorchester Innsbruck

INTRODUCTIE

De intrige van Sjostakovitsj' opera 'Lady Macbeth van Mtsensk' is ontleend aan de gelijknamige novelle van Nikolai Leskov. Sjostakovitsj begon aan de compositie te werken in oktober 1930, en schreef een deel van het libretto zelf. Hij voltooide het werk in december 1932 en droeg het aan zijn echtgenote op.

Op 22 januari 1934 ging de opera in première in het Maly Theater in Leningrad. Hoewel de kritieken niet onverdeeld positief waren, werd de opera een groot succes. Twee jaar later was de opera 83 maal in Leningrad en 97 maal in Moskou opgevoerd. Op 26 januari 1936 woonde Stalin een voorstelling in het Bolsjoi-Theater bij. Na het derde bedrijf verliet Stalin het theater zonder de componist in de regeringsloge te hebben ontboden. Op 28 januari 1936 publiceerde het staatsblad de Pravda een artikel met de titel 'Chaos in plaats van muziek' waarin Sjostakovitsj' opera werd aangevallen. Het artikel was niet ondertekend, waardoor het de status van een officieel partijstandpunt kreeg. Aanleiding voor de veroordeling was de veranderde partijpolitiek aangaande muziek. Op 17 januari 1936 waren Stalin en een aantal operakenners bijeen gekomen om de criteria vast te stellen waaraan een Sovjetopera moest voldoen: een socialistisch libretto, een realistische muzikale taal met de nadruk op het nationalistische idioom en de weergave van een socialistische held. 'Lady Macbeth van Mtsensk' voldeed aan geen van deze voorwaarden.

In de daaropvolgende maanden verschenen meerdere artikelen die de componist en zijn muziek veroordeelden, enkele geschreven door vroegere vrienden. Een van de aanmerkingen op het werk had betrekking op de sexuele inhoud, met name op de manier waarop de handelingen in de muziek worden verklankt. De muziekrecensent van de New York Sun noemde het 'pornofonie' en Stravinski beschreef de opera als 'bedroevend provinciaal', de muzikale uitbeelding als 'primitief realistisch'. Het werk werd in de Sowjetunie verboden, totdat in 1961 de herziene versie, waarin de erotische passages waren verbloemd, onder de titel 'Katerina Ismajlova' werd goedgekeurd door de Vakbond van Componisten. 'Katerina Ismajlova' werd voor het eerst uitgevoerd in december 1962 en beleefde opnieuw successen in binnen- en buitenland.